Kil to element kadłuba jednostek pływających – w tym jachtów. Choć jest niemal niezauważalny, to właśnie on odpowiada za stabilność łodzi i jej sterowność w trudnych warunkach pogodowych. Od jego rodzaju i konstrukcji zależy nie tylko wygoda żeglowania, ale także osiągi jachtu. Dowiedz się dokładnie, co to jest kil w łodzi, a także jaki ma wpływ na zachowanie jednostki pływającej.
Kil – co to jest?
W jachtach starszej konstrukcji kil to belka połączona z kadłubem jachtu, która biegnie od dziobu do jego rufy. Znajduje się na dnie łodzi i ma bezpośredni kontakt z wodą. Jego główną funkcją jest stabilizacja jednostki, poprawa jej właściwości nautycznych oraz zwiększenie wytrzymałości strukturalnej kadłuba. Obecnie jest to raczej płetwa balastowa zmontowana pod dnem
Z jakich materiałów zbudowany jest kil jachtu?
Kil jachtu jest wykonywany z materiałów o wyśrubowanych parametrach, jeżeli chodzi o wytrzymałość. Do jego produkcji są wykorzystywane m.in. takie tworzywa jak:
- stal lub żeliwo – zapewniają one optymalny balast i odporność na uszkodzenia,
- ołów – jego zastosowanie obniża środek ciężkości jachtu i poprawia jego stateczność,
- kompozyty – lżejsze materiały są wykorzystywane w zaawansowanych, nowoczesnych konstrukcjach, niekiedy w połączeniu z balastem z ołowiu.
Kil jachtu – funkcje
Zadania kila to:
- stabilizacja kursu – działa on jak przeciwwaga wobec sił bocznych wywołanych przez wiatr. Dzięki temu zapobiega nadmiernemu dryfowi bocznemu i pomaga utrzymać kurs nawet podczas wietrznej pogody na morzu czy jeziorze;
- redukcja przechyłów – kil pełni funkcję stabilizującą, ograniczając przechyły jednostki pod wpływem wiatru i fal. Ciężar balastu umieszczony w kilu obniża środek ciężkości jachtu, co zwiększa jego stateczność;
- wsparcie strukturalne – kil jest integralną częścią konstrukcji kadłuba, wzmacnia go i wpływa na jego sztywność oraz solidność;
- optymalizacja osiągów – kil może być zoptymalizowany pod kątem hydrodynamiki, co pozwala na redukcję oporu wody i zwiększenie prędkości jachtu.
Rodzaje kilów w łodziach
Istnieją różne rodzaje kilów, które dobiera się w zależności od przeznaczenia i konstrukcji jachtu.
Kil stały (tradycyjny)
Kil stały to najczęściej spotykany rodzaj tego elementu konstrukcyjnego. Jest to integralna część kadłuba na stałe przymocowana do jego dolnej części. Nie zawiera ruchomych komponentów, co odróżnia go od kilów uchylnych czy podnoszonych.
Kil uchylny
Kil uchylny (ang. lifting keel lub swing keel) to rodzaj kilu wyposażonego w mechanizm umożliwiający zmianę jego pozycji w płaszczyźnie pionowej.
Jego mechanizm działania opiera się na osi obrotu lub systemie prowadnic. Obsługa kila uchylnego może być manualna (za pomocą kabestanów) lub zautomatyzowana. Opiera się wtedy na systemach hydraulicznych lub elektrycznych. Kil uchylny ma zastosowanie głównie w jachtach, które wymagają innego poziomu zanurzenia – pływających po płytkich akwenach.
Kil podnoszony
Kil podnoszony (szybrowy) to mechanizm, za pomocą którego można regulować głębokość zanurzenia. Dzięki temu rozwiązaniu jacht może żeglować zarówno po głębokich, jak i płytkich akwenach. Kil podnoszony ułatwia transport jachtu na przyczepie i wodowanie go ze slipu.
Przykładem jachtu wyposażonego w taki mechanizm jest N Fun 30. Ma on ciężki kil z bulbą i jest podnoszony hydraulicznie za pomocą pompy. W pozycji opuszczonej zapewnia stabilność i optymalne właściwości nautyczne, natomiast w pozycji podniesionej zmniejsza zanurzenie i ułatwia wpływanie do portów czy żeglugę po płytszych kanałach wodnych lub jeziorach.
Kil podnoszony jest opuszczany pod naporem własnego ciężaru. Prędkość tego procesu można zmniejszyć za pośrednictwem zaworu ograniczającego przepływ płynu hydraulicznego.
Falszkile
To dodatkowe, zwykle mniejsze elementy hydrodynamiczne. Poprawiają właściwości nautyczne oraz stabilność statku – jego stateczność i sterowność.
Falszkile to stałe i płaskie płetwy. Wystają one z kadłuba w kierunku dna akwenu. Do ich dolnej części może być przymocowany ster zawiasowy. Falszkil stosuje się w łodziach z wąskimi i głębokimi kadłubami. Montuje się je m.in. po to, aby poprawić wydajność danej jednostki pływającej w trudnych warunkach.
Kil bulbowy
Bulbkil (ang. bulb keel) to rodzaj kilu stosowany w konstrukcji jachtów i innych jednostek pływających, który wyposażono w dodatkowe poszerzenie w kształcie „bulwy” (ang. bulb) na jego dolnym końcu.
Bulb pełni funkcję balastową i obniża środek ciężkości jachtu oraz zwiększa jego stabilność. Jest to rozwiązanie stosowane zarówno w jachtach regatowych, jak i tych przeznaczonych do turystyki morskiej. Wykorzystuje się je w dużych i płytkich jachtach z dość płaskim dnem. Bulbkil pozwala połączyć stabilność jachtu z jego maksymalną wydajnością hydrodynamiczną.
Kil Scheela
Kil Scheela został wynaleziony przez amerykańskiego inżyniera o tym samym nazwisku. Zapewnia on dodatkowy udźwig przez zmianę wyglądu na czubku kila. Jego bulba jest bardziej płaska. Ten rodzaj kila pojawia się zwykle w projektach jachtów regatowych.
Głęboki finkil
Głębokie finkile nie są zintegrowane z kadłubem – przykręca się je do niego za pomocą śrub. Taki typ balastu znacznie lepiej sprawdza się w żegludze pod wiatr, ponieważ zapewnia większą wyporność.
Każda jednostka (nawet jeśli znos wynosi zaledwie kilka stopni) podczas płynięcia na wiatr wytwarza kąt natarcia pomiędzy finkilem a opływającą go wodą. Podobnie jak żagiel czy skrzydło samolotu ten element konstrukcyjny generuje obszar niskiego ciśnienia z jednej strony oraz wysokiego z drugiej. Finkil może poruszać się w strefie o niższym ciśnieniu, dzięki czemu dryf zostaje skutecznie ograniczony, a jacht przesuwa się w stronę nawietrzną.
Kil jachtu – o tym pamiętaj!
Kil jachtu wpływa na bezpieczeństwo i sterowność łodzi. Podstawową funkcją tego elementu jest zagwarantowanie stabilności jednostki pływającej i zapobieganie jej dużym przechyłom. Pozwala to utrzymać kurs, zwłaszcza przy silnych wiatrach i podczas trudniejszych warunków pogodowych. Kil pełni także funkcję balastową. Obniża środek ciężkości jachtu, co jest szczególnie ważne w przypadku jednostek regatowych i wyczynowych. Dlatego wybór łodzi z odpowiednim kilem będzie wpływać na wygodę sterowania nią i na jej zachowanie na wodzie.
